Καλώς ήρθατε

Καλώς ήρθατε στο ιστολόγιό μου. Εδώ θα βρείτε υλικό και πληροφορίες για οτιδήποτε αφορά την οικονομική εκπαίδευση. Ελπίζω να σας φανεί χρήσιμο.



Αναζήτηση

Ειδήσεις Google

enikos.gr - πρόσφατες καταχωρήσεις

Παρασκευή 26 Ιουλίου 2013

Παίρνοντας τον σφυγμό της Ευρώπης

Μία διαδραστική σύνοψη του ευρωπαϊκού Α.Ε.Π., χρέους και απασχόλησης.

   Παρ'όλη τη μεγάλη βελτίωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών κατά τους τελευταίους εννέα μήνες που ακολούθησαν την απόφαση του Μάριο Ντράγκι, του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, να κάνει "ό,τι χρειάζεται" για να σώσει το ενιαίο νόμισμα, η ευρωζώνη παραμένει σε ύφεση. Η παραγωγή μειώθηκε κατά 0,2% τους πρώτους τρεις μήνες του 2013 σε σχέση με το επίπεδο της στο τέλος του 2012, το έκτο συνεχόμενο τρίμηνο ύφεσης που ξεκίνησε στο τέλος του 2011. Το Α.Ε.Π. αυξήθηκε κατά μόλις 0,1% στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης και μειώθηκε κατά 0,2% στη Γαλλία, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία. Οι μειώσεις στη νότια Ευρώπη ήταν πολύ μεγαλύτερες, με το Α.Ε.Π. να μειώνεται κατά 0,5% στην Ιταλία και στην Ισπανία και κατά 1,3% στην Κύπρο. 
   Οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις αρχές Μαΐου έδειξαν ετήσια συρρίκνωση του Α.Ε.Π. της ευρωζώνης κατά 0,4% το 2013 που ακολούθησε μία συστολή κατά 0,6% το 2012. Η οικονομική οπισθοχώρηση θα είναι πολύ πιο βαθιά στην περιφέρεια του ενιαίου νομίσματος από ότι στον πυρήνα. Η Κύπρος θα πάρει τα ηνία από την Ελλάδα με τα χειρότερα στοιχεία αυτή τη χρονιά καθώς το Α.Ε.Π. της συρρικνώνεται κατά 8,7% (μία πρόβλεψη που μπορεί εύκολα να αποδειχθεί αισιόδοξη). Οι Βαλτικές χώρες θα συνεχίζουν να λάμπουν. Η οικονομία που ευημερεί περισσότερο ανάμεσα στις 17 χώρες της ευρωζώνης συνεχίζει να είναι της Εσθονίας, της οποίας το Α.Ε.Π. θα αυξηθεί κατά 3% το 2013. Ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ, η Λετονία η οποία αναμένεται να υιοθετήσει το ευρώ τον ερχόμενο Ιανουάριο θα έχει τα καλύτερα στοιχεία, με το Α.Ε.Π. της να αυξάνεται κατά 3,8%.
   Το χάσμα ανάμεσα στον πυρήνα και την περιφέρεια είναι μεγάλο στην αγορά εργασίας. Η ανεργία στη Γερμανία ήταν μόλις 5,4% του εργατικού δυναμικού τον Μάρτιο του 2013, ενώ στην Ελλάδα και στην Ισπανία ήταν περίπου 27%. Το χάσμα είναι ακόμα μεγαλύτερο στους νέους. Στη Γερμανία το ποσοστό ανεργίας των νέων ήταν 7,6% τον Μάρτιο, ενώ στην Ισπανία ήταν 56% και στην Ελλάδα έφτασε τον Φεβρουάριο το 64%. Αυτοί οι αριθμοί παραμορφώνουν το μέγεθος της ανεργίας των νέων, καθώς πολλοί νέοι βρίσκονται σε σπουδές πλήρης απασχόλησης κι έτσι δεν λογαριάζονται ως μέρος του εργατικού δυναμικού (στον παρονομαστή δηλαδή του κλάσματος του ποσοστού ανεργίας). Αλλά το αποκορύφωμα είναι ο διχασμός ανάμεσα στην βόρεια και τη νότια Ευρώπη.
   Παρόλα αυτά, υπάρχει μία μεγαλύτερη επανισορρόπηση στην περιφέρεια απ' ότι ορισμένες φορές εκτιμάται. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο είχε φουσκώσει την πρώτη δεκαετία του ευρώ, έχει περιοριστεί. Το έλλειμμα της Πορτογαλίας έχει συρρικνωθεί από 12,6% του Α.Ε.Π. το 2008 σε 1,5% το 2012. Κατά την ίδια περίοδο το έλλειμμα της Ελλάδας έχει πέσει από 15% σε 3%. Το  ισοζύγιο του πρωτογενούς προϋπολογισμού (δηλαδή χωρίς τις πληρωμές τόκων) - ένα σημαντικό μέτρο για τον καθορισμό της σταθερότητας στα δημόσια οικονομικά - επίσης βελτιώνεται. Το ισοζύγιο της Ελλάδας αναμένεται να αγγίξει το μηδέν το 2013 - μία ασυνήθιστη επανάκαμψη από το έλλειμμά της του 10,5% του Α.Ε.Π. το 2009. Ωστόσο το μεγαλύτερο πρωτογενές έλλειμμα στην ΕΕ αυτό το έτος θα έχει η Βρετανία (με 3,9% του Α.Ε.Π.).
   Παρ'όλες αυτές τις βελτιώσεις, τα επίπεδα του δημοσίου χρέους είναι ανησυχητικά υψηλά στην περιφέρεια. Παρ'όλη μία αναδιάρθρωση χρέους στο τέλος του προηγούμενου έτους και την παραγραφή περισσότερου από το μισό του ιδιωτικά κατεχόμενου χρέους το Μάρτιο του 2012, το ελληνικό χρέος θα φτάσει στο 175% του Α.Ε.Π. μέχρι το τέλος του έτους, ένα αφόρητο βάρος. Παρόλο που η Ελλάδα έχει τη βοήθεια της διαφοροποίησης των επιτοκίων και της επέκτασης της ωριμότητας των δανείων με πολύ χαμηλά επιτόκια, χρειάζεται μία περαιτέρω ανακατανομή, αυτή τη φορά του χρέους του επίσημου τομέα. Το χρέος της Ιταλίας συνεχίζει να αυξάνεται, στο 131% του Α.Ε.Π. αυτή τη χρονιά και το χρέος της Ιρλανδίας και τη Πορτογαλίας προβλέπεται να φτάσει το 123%.
   Το διαδραστικό γράφημα (που αναθεωρήθηκε στις 18 Ιουλίου 2013) παρουσιάζει τις τελευταίες οικονομικές και χρηματοοικονομικές διαφορές σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το αυθεντικό άρθρο βρίσκεται στην ιστοσελίδα του The Economist.

Ουσιαστικές αντιδράσεις

Η πυρηνική ενέργεια μειώνεται, παρόλους τους νέους αντιδραστήρες.

Τριάντα μία χώρες παράγουν πυρηνική ενέργεια, με αυτές που τη χρησιμοποιούν για περισσότερο από το 30% της ηλεκτρικής ενέργειάς τους να είναι όλες στην Ευρώπη. Ο αριθμός των κρατών που κατασκευάζουν πυρηνικά εργοστάσια ανέβηκε από ένα την προηγούμενη χρονιά σε 14 φέτος. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα άρχισαν την κατασκευή μίας μονάδας Νοτιοκορεατικού σχεδιασμού το 2012 και μίας ακόμα το 2013, το πρώτο μη πυρηνικό έθνος που άρχισε να κατασκευάζει ένα πυρηνικό εργοστάσιο για 27 χρόνια. Αλλά ο ρόλος της βιομηχανίας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας συνεχίζει να μειώνεται, σύμφωνα με τη φετινή αναφορά της Παγκόσμιας Πυρηνικής Βιομηχανίας, μία επιτομή ανάλυσης και δεδομένων από έναν ακτιβιστή και ειδικό, τον Mycle Schneider. Ο αριθμός τον αντιδραστήρων έφτασε στο μέγιστο το 2002 σε 444, συγκρινόμενο με τα 427 σήμερα. Το μερίδιο της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγουν μειώθηκε κατά 12% σε σχέση με το μέγιστο το 2006, κυρίως εξαιτίας του μετα-Φουκουσίμα κλεισίματος μονάδων στην Ιαπωνία. Σε αναλογία με το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται, η πυρηνική ενέργεια έφτασε στο μέγιστο το 1993 με 17% και τώρα έχει πέσει στο 10%. Η μέση ηλικία των μονάδων που λειτουργούν αυξάνεται, με τον αριθμό αυτών που είναι πάνω από 40 ετών (31 εργοστάσια για την ώρα) να αυξάνεται αρκετά γρήγορα.
Το αυθεντικό άρθρο βρίσκεται στην ιστοσελίδα του The Economist.

Τρίτη 9 Ιουλίου 2013

ΜΕΤΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ - Οικονομική κρίση και θεσμική επιλογή

   
Αυτή την περίοδο διαβάζω ένα βιβλίο σχετικά με την παγκόσμια οικονομική κρίση το οποίο βρήκα μέσα από μία γνωστή εφημερίδα, το πρώτο από μία σειρά ανάλογων βιβλίων που θα προσφέρει. Το βιβλίο στηρίχτηκε σε συνεντεύξεις οι οποίες δόθηκαν στους υπευθύνους τους Επιστημονικού Συμβουλίου για την Κυβερνητική Πολιτική (WWR), μία δεξαμενή σκέψης της Ολλανδίας, από 24 ειδικούς σε ένα ευρύ φάσμα γνώσεων και εμπειρίας από τους τομείς της οικονομίας, των μακροοικονομικών,  της οικονομικής και πολιτικής ιστορίας, της θεωρίας της παγκοσμιοποίησης, της αναπτυξιακής πολιτικής, των διεθνών σχέσεων, της κοινωνικής προστασίας, της κοινωνιολογίας, της πολιτικής επιστήμης και της στρατηγικής πολιτικής. Σε αυτούς ζητήθηκε να απαντήσουν σε έναν κατάλογο ερωτήσεων σε ζωντανές συνεντεύξεις και στη συνέχεια είχαν την δυνατότητα να επεξεργαστούν τα κείμενα που προέκυψαν. Οι συνεντεύξεις αυτές δόθηκαν το διάστημα μεταξύ Μαρτίου και Σεπτεμβρίου 2009, δηλαδή πριν ξεσπάσει οι κρίση στην Ελλάδα. 
   Το βιβλίο είναι χωρισμένο σε πέντε ενότητες, σε καθεμία από τις οποίες διερευνώνται διαφορετικές διαστάσεις και όψεις των θεσμικών επιπτώσεων της κρίσης. Στην πρώτη ενότητα γίνεται λόγος για τη διάγνωση της κρίσης. Στη δεύτερη ενότητα υπάρχουν κείμενα που μελετούν το περιθώριο ελιγμών των εθνικών θεσμών χάραξης πολιτικής. Στην τρίτη ενότητα, δίνονται διαφορετικές εκτιμήσεις για το κατά πόσο μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο η σύγχρονη οικονομία της αγοράς. Η τέταρτη ενότητα περιέχει μία ποικιλία απόψεων για τη μορφή που μπορεί να πάρει ο νέος παγκόσμιος καπιταλισμός. Τέλος, το πέμπτο μέρος είναι αποκλειστικά αφιερωμένο στο μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 
   Ένα από εκείνα που μου έκαναν εντύπωση στην εισαγωγή του βιβλίου είναι η ερμηνεία για την αδυναμία των ακαδημαϊκών οικονομολόγων να προβλέψουν και να αντιληφθούν τι ακριβώς συνέβαινε. Αναφέρεται, λοιπόν, ότι ο "κλάδος των οικονομολόγων είχε αφοσιωθεί στο μοντέλο του ορθολογικού δρώντος και στο πρότυπο της αποδοτικότητας της αγοράς, ώστε είχαν εντελώς ξεχάσει κάποιες από τις βασικότερες κινητήριες δυνάμεις των οικονομικών κρίσεων : τα ζωώδη ένστικτα. Θεμελιώδης θέση στη κεϋνσιανή οικονομική προσέγγιση έχει η ιδέα ότι αντί να καθορίζεται από έλλογες αποφάσεις, μεγάλο μέρος της οικονομικής δραστηριότητας κυβερνάται από ζωώδη ένστικτα, τα οποία γίνονται καλύτερα κατανοητά ως κύματα αισιοδοξίας και απαισιοδοξίας. Τα ζωώδη ένστικτα καταλαμβάνουν τους καταναλωτές και τους επενδυτές, και έτσι, οδηγούν στη δημιουργία αυτοεκπληρούμενων προφητειών επειδή επηρεάζουν την παραγωγή και τις επενδύσεις".
   Αυτό φυσικά μου θυμίζει την κατάσταση που βίωνε η ελληνική κοινωνία κατά τη δεκαετία του 2000. Για αρκετά χρόνια υπήρχε μία τεράστια φούσκα καταναλωτισμού και κερδοσκοπίας στηριζόμενη στην άποψη ότι "όλα θα πάνε καλά και ακόμα καλύτερα". Έτσι, δανειζόμασταν όλοι σχεδόν για να κάνουμε γάμο, να πάμε διακοπές, να αγοράσουμε πανάκριβα αυτοκίνητα και να εντυπωσιάσουμε τους άλλους. Και κατά το 2008 ξέσπασε η παγκόσμια κρίση και "έσπασε" η φούσκα αυτή. Ο κόσμος άρχισε να τρομοκρατείται υπερβολικά σε σχέση με την επίδραση και την έκταση της κρίσης στην Ελλάδα (σε αυτό συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό οι τηλεοπτικοί σταθμοί - θα θυμάστε φυσικά τον φόβο και τον πανικό με τον οποίο έντυναν τα ρεπορτάζ τους). Αυτό επηρέασε, τόσο τους εγχώριους, όσο κυρίως τους ξένους επενδυτές, αλλά και οδήγησε στον περιορισμό της κατανάλωσης και συνεπώς της παραγωγής.
   Το βιβλίο έχει την επιμέλεια των Anton Hemerijck, Ben Knapen, διευθυντής και μέλος αντίστοιχα του WWR και της Ellen van Doorne, μέλος του προσωπικού του Πρωθυπουργικού Γραφείου.

Παρασκευή 5 Ιουλίου 2013

Οι εκτιμήσεις των οικονομολόγων

Κάθε μήνα ζητάμε από μία ομάδα οικονομικών εκτιμητών την πρόβλεψή τους σχετικά με την επέκταση του Α.Ε.Π., τις τιμές καταναλωτών και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για 14 οικονομίες (δείτε τη μηνιαία πρόβλεψη εδώ). Τα διαγράμματα παρακάτω δείχνουν το εύρος των εκτιμήσεων για την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό αυτή τη χρονιά. Οι προβλέψεις για το Α.Ε.Π. της Ιαπωνίας είναι αυτή με το μεγαλύτερο εύρος, που κειμένεται από 1,1% μέχρι 2,4%. Αντίθετα, οι ερωτώμενοι συμφωνούν περισσότερο σχετικά με τις οικονομίες της Ισπανίας και της ευρωζώνης. Ο μέσος όρος των εκτιμήσεων είναι 1,7% και 0,6% αντίστοιχα. Για τις υπόλοιπες εκτιμήσεις, η Βρετανία αναμένεται να έχει τη μεγαλύτερη αύξηση τιμών το 2013, με μέση πρόβλεψη 2.7%. Οι τιμές στην Ιαπωνία προβλέπεται να αυξηθούν οριακά, αλλά οι προσδοκίες για την επόμενη χρονιά είναι μία αύξηση 1,8%, μετά την υπόσχεση της Τράπεζας της Ιαπωνίας  να τονώσει την οικονομία με 1,4 τρισεκατομμύρια δολάρια, στην αναζήτησή της να πετύχει πληθωρισμό 2% σε περίπου δύο χρόνια.
Το αυθεντικό άρθρο βρίσκεται στην ιστοσελίδα του The Economist.