Η διαφθορά στην ελληνική κοινωνία 2

   Η μεγαλύτερη μάστιγα όμως της ελληνικής κοινωνίας είναι η φοροδιαφυγή. Οι έλεγχοι του Σ.Δ.Ο.Ε. τα τελευταία χρόνια του μνημονίου έδειξαν σωρεία περιπτώσεων. Αστρολόγοι, κομμωτές, υδραυλικοί, μέχρι και πατωματζήδες ήξεραν καλά και την τέχνη της φοροδιαφυγής. Λίστα με φοροφυγάδες είχε δοθεί στο Σ.Δ.Ο.Ε. τον Αύγουστο του 2012. Στη λίστα αυτή υπήρχαν μεταξύ άλλων "350 δικηγόροι, 300 γιατροί, 500 μηχανικοί και μεγαλοεργολάβοι, 300 επιχειρηματίες, ένας υδραυλικός ο οποίος δηλώνει 7.000€ το χρόνο αλλά έχει 300.000€ στην Credit Agricole στη Γαλλία, αλλά και ένας πατωματζής με 250.000€ σε τράπεζα της Ελβετίας, ενώ δηλώνει κάθε χρόνο 11.000€  (NewsNow 27/08/2012). Στην κορυφή βέβαια του φαινομένου βρίσκονται οι γιατροί. Ποιος ήταν εκείνος που πήγαινε σε έναν ιδιώτη γιατρό και δεν ήξερε ότι σχεδόν ποτέ δεν έδιναν αποδείξεις για την αμοιβή που ζητούσαν. 

   Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας GPO που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου, οι Έλληνες με βάση την εμπειρία τους δίνουν μετάλλιο φοροδιαφυγής στους γιατρούς με ποσοστό 88,6%, τη δεύτερη θέση στους τεχνίτες (π.χ. ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί) με ποσοστό 85,4%, ακολούθως στα δικηγορικά γραφεία - συμβολαιογραφεία (75,2%), στα εστιατόρια και στις ταβέρνες με ποσοστό 57,9%. Στη λίστα όσων φοροδιαφεύγουν, σύμφωνα με την έρευνα της GPO, περιλαμβάνονται ακόμη τα βενζινάδικα (44,1%), τα μικρά εμπορικά καταστήματα (37,6%) και τα σουπερμάρκετ (17,7%) (Τα Νέα 23/02/2013). Το παράδοξο όμως είναι ότι ενώ οι πλειονότητα των ερωτώμενων πιστεύει ότι η φοροδιαφυγή είναι ένα εξαιρετικά σοβαρό πρόβλημα και ότι ένας στους δύο Έλληνες πιστεύει ότι οι περισσότεροι φοροδιαφεύγουν, μόνο το 16,4% παραδέχεται ότι έχει φοροδιαφύγει αποκρύπτοντας εισοδήματα. Όσον αφορά το θέμα των αποδείξεων, οι συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί ότι μόνο εάν πεισθεί ότι αυτές θα τους δώσουν κάποιο προσωπικό όφελος, θα μπει στη διαδικασία να τις συγκεντρώνει συστηματικά. 

   Ένας άλλος τρόπος να αποκρύπτουν εισοδήματα και προσωπικά περιουσιακά στοιχεία ήταν η δημιουργία υπεράκτιων εταιρειών (offshore). Αρκετοί πονηροί δημιουργούσαν εταιρείες με εικονικό αντικείμενο με έδρα χώρες που είχαν πολύ ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς (π.χ. Κύπρος, Νησιά Κέυμαν, Παρθένοι Νήσοι κ.λ.π.) προκειμένου να δηλώνουν ως εταιρική περιουσία τα γιώτ, τα αυτοκίνητα, τα πολυτελή σπίτια που ουσιαστικά τους άνηκαν προσωπικά, έτσι ώστε να αποφεύγουν τεράστια ποσά από τη φορολογία εισοδήματος. Επιπλέον, με τις εταιρείες αυτές επιτυγχάνεται "ξέπλυμα βρώμικου χρήματος και διασπάθιση δημόσιου χρήματος, με κρατικές επιδοτήσεις, όταν από επίσημα στοιχεία που κατατέθηκαν προέκυψε ότι οι υπερτιμολογήσεις υπερβαίνουν ακόμη και το 500%". Ο γενικός γραμματέας Διαφάνειας Γιώργος Σούρλας ανέφερε "ότι η απώλεια εσόδων για το ελληνικό κράτος από τη δράση των εγχώριων offshore εταιρειών ισοδυναμεί με ποσοστό της τάξης του 40% και παραπάνω του δημόσιου χρέους της χώρας" (www.capital.gr 05/04/2013). 

   Ωστόσο, το "σπορ" της φοροδιαφυγής είναι σχετικά πρόσφατο. Σύμφωνα με άρθρο του Ερρίκου Μπαρτζινόπουλου (Έθνος 23/01/2013) "το Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας του Δημητράκου που βραβεύτηκε το 1953 από την Ακαδημία Αθηνών δεν περιελάμβανε τις λέξεις «φοροφυγάς» και «φοροδιαφυγή». Η μοναδική παρεμφερής λέξη που υπήρχε ήταν η λέξη «φορομπήχτης»". Έχει ουσιαστικά ως αφετηρία την περίοδο λίγο μετά τη χούντα και εξελίχθηκε ραγδαία μετά την είσοδό μας στην ΕΕ. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο "η φοροδιαφυγή είναι ο πυρήνας όλης της υπόλοιπης διαφθοράς μας. Διότι, όταν θεωρείς ως πολίτης ότι δεν οφείλεις τίποτε στο κράτος και ότι είναι ηθικά θεμιτό να το κλέψεις, μετά είναι πανεύκολο να επωφεληθείς από το διεφθαρμένο πελατειακό κράτος".

   Βέβαια, η άποψη των περισσότερων είναι ότι η διαφθορά της ελληνικής κοινωνίας είναι αποτέλεσμα της χαλάρωσης του Κράτους και της έλλειψης ουσιαστικών ελέγχων. Εντούτοις, η συναλλαγή προϋποθέτει πάντα δύο τουλάχιστον άτομα. Κι αν το κράτος δεν αναλαμβάνει αποτελεσματικά να πατάξει το πρόβλημα, η συμμετοχή μας και η ανοχή μας έχει την ίδια βαρύτητα. Όταν δεχόμαστε να πληρώσουμε λιγότερα χρήματα στους υδραυλικούς, στους ηλεκτρολόγους, στους γιατρούς χωρίς απόδειξη, ξεχνούμε ότι μακροπρόθεσμα τη διαφορά θα πληρώσουν αυτοί που δεν μπορούν να αποκρύψουν εισοδήματα μέσω της φορολογίας. Εκτός κι αν στην πραγματικότητα οι περισσότεροι είχαν κάτι να κρύψουν, ακόμα και οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι : το ενοίκιο κάποιου διαμερίσματος, τα ιδιαίτερα μαθήματα, μία διπλή σύνταξη, μία σύνταξη για έναν γονέα που έχει αποβιώσει κ.λ.π.

   Αλλά το χειρότερο είναι ότι οι συνέπειες της διαφθοράς μπορεί να είναι θανατηφόρες. Όταν "λαδώνουμε" τον καθηγητή οδήγησης και τους εξεταστές για να πάρουμε δίπλωμα οδήγησης χωρίς να δώσουμε εξετάσεις δεν είναι πιθανό να προκαλέσουμε το θάνατο κάποια στιγμή; Επίσης, όταν οι εργολάβοι κατασκευάζουν δρόμους με τρομερά κατασκευαστικά λάθη για να εξοικονομήσουν τεράστια ποσά, δεν είναι υπόλογοι για τα ατυχήματα που προκαλούνται; Και όταν η αυθαίρετη και άναρχη δόμηση κυρίως στην Αθήνα με εμπλοκή των υπαλλήλων της πολεοδομίας ή οι σκόπιμοι εμπρησμοί δασών για λόγους δόμησης έχει οδηγήσει στο να πλημμυρίζουν χείμαρροι, ποταμοί, με αποτέλεσμα να χάνονται περιουσίες ή και ανθρώπινες ζωές, ποιος μπορεί ακόμα να σιωπά;

Η διαφθορά στην ελληνική κοινωνία

  

  Πολλοί Έλληνες θύμωσαν κι εξοργίστηκαν όταν άκουσαν τον πρώην βουλευτή και υπουργό του ΠΑ.ΣΟ.Κ. να δηλώνει ότι "όλοι μαζί τα φάγαμε" εξηγώντας τη φράση του αυτή με εκατοντάδες παραδείγματα από την καθημερινή ζωή στην ελληνική κοινωνία. Γιατί αλήθεια αντιδράσαμε τόσο αρνητικά, όταν ακούσαμε αυτή τη φράση; Μήπως δε γνωρίζαμε όλοι μας λίγο - πολύ τι συνέβαινε; Ή μήπως επειδή ήμασταν όλοι τόσο ένοχοι με τη συμμετοχή ή την ανοχή μας;
   Στο διαδίκτυο υπάρχουν ορισμένες ιστοσελίδες και ιστολόγια (π.χ. www.mazi-ta-fagame.gr και www.edosafakelaki.org), όπου πολίτες παρουσιάζουν τη δική τους ιστορία διαφθοράς στο δημόσιο στην οποία έχουν εμπλακεί. Σε αυτές κυριαρχούν περιπτώσεις όπου πολίτες χρειάστηκαν να δώσουν φακελάκι για να εξυπηρετηθούν από κάποια δημόσια υπηρεσία ή οργανισμό. Αρκετές από αυτές αφορούν συγγενείς ασθενών που αναγκάστηκαν να δώσουν φακελάκι σε γιατρούς για να γίνουν γρηγορότερα προγραμματισμένες ή μη εγχειρήσεις, περιπτώσεις πολιτών που έδωσαν "γρηγορόσημο" σε υπαλλήλους των πολεοδομιών για να προωθηθεί μία υπόθεσή τους ή φακελάκι για να πάρουν άδεια για κτίσουν παράνομα κάποιο σπίτι. Μάλιστα, η έκθεση του ελεγκτή δημόσια διοίκησης κ. Λέαντρου Ρακιντζή για το 2011 αναφέρει ότι στην κορυφή της διαφθοράς στην Ελλάδα ήταν οι εφορίες, οι πολεοδομίες και η υγεία (Έθνος 31/07/2012).

   Για το 2012 η έκθεση του κ.Ρακιντζή, η οποία αναμένεται να δημοσιοποιηθεί τον Μάιο τοποθετεί στην στην πρώτη θέση τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Το Βήμα 03/03/2013). Τα περιστατικά "παραπέμπουν σε ενδείξεις για παράνομο πλουτισμό, για έκδοση εικονικών βεβαιώσεων παντός τύπου, για ατασθαλίες αλλά και για στρεβλές αποφάσεις σχετικά με θέματα περιβαλλοντικά, με τεχνικά έργα, με διοικητικές πράξεις κτλ". Συνεπώς, οι καταδίκες του πρώην δημάρχου Θεσσαλονίκης κ. Παπαγεωργόπουλου και του πρώην νομάρχη κ. Ψωμιάδη φαίνεται να είναι η κορυφή του παγόβουνου. Τα δικαστήρια το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν ασχοληθεί με σωρεία ανάλογων περιπτώσεων. Δέκα χρόνια μετά τον χαμό των 21 μαθητών στα Τέμπη το Συμβουλίο Εφετών Θεσσαλονίκης με βούλευμά του παραπέμπει τον πρώην δήμαρχο του δήμου Αποστόλου Παύλου Ημαθίας και έναν δημοτικό ταμία για δίκη στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης με την κατηγορία - την οποία αρνούνται οι εμπλεκόμενοι - υπεξαίρεσης 1,3 εκατ. ευρώ από τα ταμεία του δήμου την περίοδο από το 2003 ως το 2006. Σε αυτά περιλαμβανόταν και επιχορήγηση του ΟΠΑΠ (300.000€)  για αθλητικό κέντρο στο Μακροχώρι στη μνήμη των μαθητών που έχασαν τη ζωή τους στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών το οποίο δεν κατασκευάστηκε ποτέ. Τον Ιανουάριο του 2013 το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης επέβαλε στον πρώην νομάρχη Κιλκίς ποινή φυλάκισης πέντε ετών με αναστολή για υπόθεση χορήγησης δελτίων αναπηρίας για ελεύθερη μετακίνηση μέσω ΚΤΕΛ σε 10.211 άτομα με ειδικές ανάγκες την περίοδο 2007 - 2008, αν και ο αριθμός των αναπήρων στον νομό ήταν υποπενταπλάσιος. Επίσης, τον Σεπτέμβριο του 2012 το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Χανίων έκρινε ομόφωνα ενόχους τον πρώην δήμαρχο Ρεθύμνου Δημήτρη Αρχοντάκη και τον πρώην ειδικό ταμία Γιάννη Γυπαράκη για την υπόθεση του ταμειακού ελλείμματος του Δήμου Ρεθύμνου ποσού ύψους 963.360,85 € που δημιουργήθηκε τα έτη 2002-2003. Επέβαλε για την κακουργηματική πράξη της απιστίας εις βάρος Ο.Τ.Α. ποινή κάθειρξης 13 ετών στον πρώην δήμαρχο και κατά συγχώνευση ποινή κάθειρξης 19 ετών στον ταμία για απιστία εις βάρος ΟΤΑ, υπεξαίρεση στην υπηρεσία και πλαστογραφία. 

   Ευτυχώς που σε πολλές περιπτώσεις άρχισε να λειτουργεί ο ελεγκτικός μηχανισμός της δημόσιας διοίκησης και πολλές περιπτώσεις διαφθοράς και κατασπατάλησης δημοσίου χρήματος αποκαλύπτονται ή περιορίζονται. Το Ελεγκτικό Συνέδριο κατάφερε να αποτρέψει παράνομες δαπάνες 146,5 εκατ. ευρώ μέσα στο 2010 «μπλοκάροντας» παράλληλα την παράνομη εκταμίευση άλλων 13,5 εκατ., ενώ εκκρεμεί η διαδικασία για τον καταλογισμό διάφορων κονδυλίων σε βάρος εκπροσώπων της διοικητικής μηχανής και των Ο.Τ.Α. (Έθνος 07/02/2013). Αυτές αφορούν για παράδειγμα "έξοδα 23.100€ περιφερειακού ΤΕΕ για κοπή πρωτοχρονιάτικης πίτας, αναμνηστικά δώρα 16.800€ για βράβευση μαθητών από δύο δήμους της Αττικής, έκδοση 1.240 βιβλίων αξίας 15.000€ από δήμο της Στ. Ελλάδας για την πολεοδομική εξέλιξη στην περιοχή, έρευνα δήμου για θέματα που απασχολούν συνταξιούχους (12.000€), παραγωγή ταινίας (45.000€) από νησιωτικό δήμο για προβολή του, δαπάνες 33.600€ για εκδηλώσεις Χριστουγέννων για παιδιά ασφαλιστικού φορέα, προμήθεια πούρων 5.300€ για εξυπηρέτηση αναγκών δημοσίων σχέσεων στο υπ. Αγροτικής Ανάπτυξης, δαπάνες για πολλά λίτρα βενζίνης σε νησιωτικό δήμο, αξίας μερικών χιλιάδων ευρώ, μολονότι ο δήμος δεν διαθέτει βενζινοκίνητα οχήματα" κ.λ.π.

   Πολλές φυσικά είναι και οι καταγγελίες για τις παράνομες και υπέρογκες προμήθειες υλικών στα δημόσια νοσοκομεία. Ήταν συνηθισμένη η πρακτική να αγοράζονται υλικά χωρίς διαγωνισμούς, αλλά με απευθείας αναθέσεις χωρίς να ελέγχονται οι τιμές, με το πρόσχημα ότι υπήρχε άμεση ανάγκη αγοράς των υλικών για τη σωτηρία των ασθενών, με συνέπεια να γίνονται οι γνωστές υπερτικμολογήσεις. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά στα υλικά οστεοσύνθεσης. H τιμή αγοράς ενός συνθετικού οστικού μοσχεύματος από κυπριακή εταιρεία που μεταπωλεί στην Eλλάδα είναι 130€. Tο υλικό αυτό το μεταπωλεί σε εταιρεία της Eλλάδας στην τιμή των 1.270€ (μεικτό κέρδος προμηθευτή στην Kύπρο 880%) και τελικά πωλείται στα ελληνικά νοσοκομεία για 1.520€ (μεικτό κέρδος προμηθευτή στην Eλλάδα 20%). Aντίστοιχα, μία βίδα τιτανίου αυχενικής μοίρας έχει αρχική τιμή 18€, η κυπριακή εταιρεία το μεταπωλεί στην Eλλάδα 132€ και το νοσοκομείο το αγοράζει για 159€ (Καθημερινή 16/11/2005 και www.iatropedia.gr 19/06/2012).